Grondwettelijk Hof beperkt fiscale controle op buitenlandse rekeningen

De fiscus mag niet zomaar jaar na jaar oude aanslagjaren opnieuw openen op basis van informatie uit buitenlandse rekeningen. Dat heeft het Grondwettelijk Hof beslist in zijn arrest nr. 107/2025 van 17 juli 2025. De uitspraak verplicht de fiscus om voorzichtiger en doelgerichter om te gaan met CRS-gegevens. Enkel als er effectief nieuwe elementen aan het licht komen, mag hij een bijkomend onderzoek voeren naar voorgaande jaren.

CRS-fiches als basis voor bijkomende fiscale controle op buitenlandse rekeningen

Via de Common Reporting Standard (CRS) ontvangt de Belgische fiscus jaarlijks duizenden fiches met gegevens over buitenlandse rekeningen van Belgische belastingplichtigen. Die fiches geven zicht op onder meer intresten, dividenden of andere inkomsten die in principe in de personenbelasting moeten worden aangegeven. Op basis daarvan selecteert de administratie elk jaar een aanzienlijk aantal dossiers voor verder onderzoek.

Wanneer een CRS-fiche niet enkel gegevens bevat over het lopende aanslagjaar, maar ook duidelijke aanwijzingen bevat dat er in eerdere jaren inkomsten niet werden aangegeven, dan mag de fiscus zijn onderzoek uitbreiden naar die eerdere jaren. Dat kan tot vijf jaar terug, of zelfs tot zeven jaar als de inhoud van de fiche wijst op fraude (art. 358 en artikel 333/2 WIB92 ). Die terugkeer in de tijd is echter alleen toegestaan wanneer zulke aanwijzingen daadwerkelijk uit de buitenlandse inlichtingen zelf blijken. Bovendien moet de fiscus conform artikel 358 WIB92 binnen 24 maanden na ontvangst van die gegevens actie ondernemen en binnen deze periode de aanvullende belasting vestigen. Laat hij die termijn verstrijken, dan kan hij die fiche nadien niet meer gebruiken om een onderzoek te starten of een aanslag op te leggen, tenzij er later nieuwe gegevens binnenkomen die een afzonderlijke termijn doen lopen.

Tot op vandaag werd zo’n nieuwe CRS-fiche soms ook gebruikt om eerdere aanslagjaren opnieuw te onderzoeken, zelfs wanneer de fiscus daar in het verleden al informatie over had ontvangen maar er toen (binnen de 24 maanden) geen gevolg aan gaf. Hier kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de fiscale administratie die in 2025 een CRS-fiche heeft ontvangen voor inkomstenjaar 2024 en vervolgens beslist om ook inkomstenjaar 2021 te controleren terwijl hiervoor in 2022 reeds een CRS-fiche werd ontvangen. In de praktijk leidde dat tot een verlenging van de controletermijnen voorbij de wettelijke grenzen, met als gevolg dat belastingplichtigen jarenlang in onzekerheid bleven over hun fiscale positie.

Het arrest nr. 107/2025 van het grondwettelijk hof dwingt tot beperktere interpretatie van de wet

Het Grondwettelijk Hof stelt nu uitdrukkelijk dat artikel 358, § 1, 2° en artikel 333/2 WIB 92 enkel grondwettig zijn als ze strikt worden toegepast. De administratie mag slechts teruggrijpen naar de vijf of zeven voorgaande aanslagjaren wanneer de ontvangen buitenlandse gegevens effectief nieuwe en inhoudelijk relevante informatie bevatten. Eens de termijn van 24 maanden na een eerdere CRS-fiche is verstreken, kan datzelfde jaar niet opnieuw belast worden, tenzij de nieuwe fiche nieuwe elementen aanbrengt die dit rechtvaardigen.

Het Hof verwerpt dus de visie dat elke nieuwe CRS-fiche een automatisch recht creëert om eerdere jaren opnieuw te onderzoeken. De belastingplichtige moet beschermd worden tegen een situatie waarin elk jaar eenzelfde periode opnieuw opengezet kan worden, ook al was eerder al informatie beschikbaar.

Indien we teruggrijpen naar het voorgaande voorbeeld, dan geldt het volgende: als de fiscus reeds in 2022 een CRS-fiche had ontvangen met betrekking tot inkomstenjaar 2021 en vervolgens gedurende vierentwintig maanden geen onderzoek heeft ingesteld, dan is het niet toegelaten om nadien, bij ontvangst van een nieuwe fiche in 2025 over inkomstenjaar 2024, alsnog inkomstenjaar 2021 opnieuw te controleren. Tenzij de nieuwe fiche elementen bevat die op zichzelf belastbare feiten voor dat jaar aan het licht brengen, kan de administratie zich niet beroepen op een eerdere fiche waarvoor de wettelijke onderzoekstermijn inmiddels is verstreken. Dat volgt uit de interpretatie van artikel 333/2 WIB 92, zoals bevestigd in arrest nr. 107/2025 van het Grondwettelijk Hof. Het Grondwettelijk Hof beperkt hier dus enigzins de fiscale controle op buitenlandse rekeningen.

Meer rechtszekerheid voor wie onderworpen wordt aan CRS-controle

Deze uitspraak van het Grondwettelijk Hof biedt belangrijke bescherming tegen systematische herkwalificaties en eindeloze controles. De fiscus krijgt geen blanco cheque om onbeperkt het verleden te blijven heropenen. Alleen wanneer er werkelijk nieuwe gegevens boven water komen, mag er nog een bijkomende aanslag volgen.

Belastingplichtigen doen er goed aan om hun CRS-fiches actief op te volgen via MyMinfin. Die gegevens zijn niet zelden foutief, onvolledig of worden meerdere keren hergebruikt. Wanneer u wordt geconfronteerd met een fiscale controle of een bijkomende aanslag, is het belangrijk om na te gaan of de administratie wel degelijk over nieuwe informatie beschikt die een aanslag wettigt.

Praktische gevolgen van arrest nr. 107/2025

Het arrest dwingt de fiscus tot een beperktere toepassing van zijn speurbevoegdheid bij internationale gegevensuitwisseling. Een CRS-fiche op zich volstaat niet. Alleen inhoud die werkelijk nieuw is, opent de deur naar bijkomend onderzoek. Het fiscale verleden mag niet jaar na jaar opnieuw geopend worden louter op basis van nieuwe CRS-fiches.

Wordt u geconfronteerd met een onderzoek of een aanslag op basis van buitenlandse rekeninggegevens? Dan is het aangewezen om kritisch te laten toetsen of de wettelijke voorwaarden voor die controle wel vervuld zijn. Onze advocaten staan klaar om samen met u na te gaan of de fiscale administratie binnen haar bevoegdheden is gebleven.